Złożony proces kreowania pieniądza bankowego

Aby powstały nowe zasoby pieniężne, zdarza się, że banki wprowadzają do obiegu dodatkową ilość pieniędzy. Zjawisko to nazywane jest kreowaniem pieniądza bankowego. Odpowiedzialność za ten proces ponosi Bank Centralny oraz banki komercyjne. Wysokość pieniądza w rezultacie zależy od polityki monetarnej centralnego banku oraz poprzez ustanowienie stopy procentowej.

Wyróżniamy kreację pierwotną i wtórną.

Bank centralny udziela kredytów bankom komercyjnym. W tym celu bank tworzy całkiem nowy pieniądz. To właśnie jest pierwotna kreacja pieniądza bankowego. Metod jest kilka, m.in.:

  • zasilanie gotówkowe czyli wypłata gotówki przez bank centralny na poczet jednostki budżetowej;
  • emisja znaków pieniężnych;
  • Kredyty dla banków depozytowo-kredytowych;
  • Skup zagranicznych walut i dewiz przez bank centralny;
  • Pierwotna kreacja to również zakładanie rachunków bankowych: bieżących i pomocniczych.

Kiedy bank centralny udziela kredytu bankom komercyjnym, te pożyczają je następnym podmiotom gospodarczym. Udzielanie kredytów możliwe jest przez posiadane zasoby, które pochodzą ze środków własnych oraz przez pożyczki zaciągane w banku centralnym oraz na rynku międzybankowym. Ten proces nazywany jest wtórnym kreowaniem pieniądza bankowego.

W tym przypadku wyróżniamy dwa etapy zjawiska:

  • Stworzenie wkładu własnego- zamiana formy pieniądza gotówkowego na bezgotówkowy;
  • Wkład pochodny – udzielenie kredytu z części wkładu, która nie należy do rezerwy obowiązkowej;

Bank, który udziela kredytu lub pożyczki tworzy nowy depozyt. Jego aktywa zwiększają się poprzez zobowiązania kredytobiorcy. Zobowiązania zwiększają się w postaci nowego depozytu.

W przypadku kolejnych pożyczek lub wypłat z rachunków bieżących bank posiada środki rezerwowe z których korzysta. Rozliczane są one między bankiem komercyjnym a bankiem centralnym.

Podsumowując kreowanie pieniądza bankowego to zwiększenie podaży pieniądza przez bank centralny. Kupując aktywa finansowe, udzielanie pożyczek powoduje powstawanie nowego pieniądza wprowadzonego do obiegu.