Każda osoba zarówno fizyczna jak i prawna zobowiązana jest do regulowania różnego rodzaju płatności. Jednym z rozrachunków są zobowiązania podatkowe.
Zobowiązanie podatkowe jest to wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w odpowiednich przepisach prawa podatkowego.
Tego rodzaju zobowiązanie powstaje w konkretnym dniu, w którym zdarzą się okoliczność określona przepisami ustaw podatkowych. Ten moment powstania zobowiązania podatkowego jest niezwykle istotny dla ustalenia odpowiedzialności podatkowej i okresów przedawnienia. Zasady ustalenia zobowiązania podatkowego, zawarte są w Ordynacji Podatkowej.
Zobowiązanie podatkowe może powstać z mocy decyzji ustalającej lub mocy prawa. Mamy wówczas deklarację podatnika i decyzję określającą.
W pierwszym przypadku decyzja ustalająca zobowiązanie podatkowe to dokument, który otrzymuje podatnik od właściwego organu podatkowego. Ustalona jest w niej wartość podatku do zapłaty wynikająca z określonego zdarzenia.
Z taką sytuacją mamy do czynienia w przypadku podatku leśnego, podatku od nieruchomości a także podatku od spadku i darowizny. Termin zapłaty podatku, który został wskazany w tym dokumencie rozpoczyna bieg od momentu otrzymania przez podatnika decyzji.
Drugi sposób czyli powstanie zobowiązania z mocy prawa to sytuacja, w której w wyniku przepisów podatkowych, podatnik płaci podatek, który sam oblicza i deklaruje. Jako przykład można wymienić podatek dochodowy albo podatek VAT. Tego rodzaju zobowiązanie podatkowe VAT czy PIT powstaje w momencie złożenia przez podatnika deklaracji do organu podatkowego.
W przypadku ewentualnej pomyłki podatnika przy deklarowaniu wysokości podatku organ podatkowy może określić nową kwotę podatku do zapłaty. Otrzymujemy wówczas decyzję określająca wysokość zobowiązania podatkowego. Organ wydaje ją także wtedy, gdy podatnik, mimo obowiązku nie złożył deklaracji.
